Gastblog door Paardentandarts Caroline De Vlamynck

Gepubliceerd op:10 november 2023
By cindy

Het nut van een jaarlijkse gebitscontrole en -verzorging bij uw paard

Eén van die bijzondere eigenschappen van het paardengebit bestaat erin dat de tanden levenslang blijven doorgroeien. Het grootste gedeelte van de tanden zit verborgen in het kaakbeen. De kroon die we in de mond zien, is slechts het topje van de ijsberg.

Indien de tanden van boven- en onderkaak niet perfect ten opzichte van elkaar gepositioneerd zijn, slijten sommige tandvlakken onvoldoende, wat tot de vorming van zogenaamde ‘haken’ kan leiden. Deze haken kunnen pijnlijke kwetsuren van de slijmvliezen in de mond opleveren. In ergere gevallen wordt zelfs de beweeglijkheid van de kaken ten opzichte van elkaar gehinderd, waardoor een normale kauwbeweging onmogelijk wordt. Dit kan zich zowel uiten in minder efficiënt kauwen als in een moeilijk contact tijdens het rijden.

Als je paard normaal eet/kauwt en geen problemen heeft met het bit, wil dit absoluut niet betekenen dat het dan ook een perfect gebit heeft. Veel paarden kunnen hun gebitsproblemen perfect verborgen houden tot een bepaalde pijngrens overschreden wordt. Heel vaak treft men in die gevallen ernstige problemen aan die zelden met één simpele ingreep kunnen verholpen worden.

*Beeld in de mond van een paard: De kiezen vormen aaneengesloten rijen tanden tot diep in de mond. We zien slechts een heel klein stukje van de totale tand (het topje van de ijsberg).*

Frequentie gebitscontrole

Een regelmatige controle van het gebit is dus geen overbodige luxe. De meest voorkomende afwijking die we aantreffen zijn kleine haakjes (zogenaamde emailpunten) in combinatie met kwetsuren van wangen en/of tong. Tijdens een jaarlijkse gebitscontrole worden o.a. dergelijke haakjes weggevijld waardoor erger voorkomen wordt. Indien niet te ernstig, genezen de opgelopen kwetsuren spontaan over verloop van enkele dagen. Tijdens de check-up worden ook alle tekortkomingen van het gebit in kaart gebracht en indien mogelijk ook onmiddellijk behandeld.

De groeisnelheid van paardentanden – en dus bijvoorbeeld ook van eventuele haakjes – bedraagt ongeveer 2-3 mm/jaar. Voor de meeste paarden volstaat een jaarlijkse check-up en onderhoudsbehandeling van het gebit om het comfort van de mond optimaal te houden. Sommige dieren vereisen echter een halfjaarlijkse verzorging – of zelfs nog frequenter – omdat ze bijvoorbeeld heel gevoelig reageren op het ontstaan van haakjes of omwille van specifieke gebitsproblemen (bijvoorbeeld het verlies van een tand, slecht gepositioneerde tanden, een tandvleesontsteking,… ).

Scherpe emailpunten ontwikkelen zich o.a. aan de buitenzijde van de bovenkiezen. Tijdens het kauwen of door het gebruik van een bit schuren deze punten tegen het slijmvlies van de wangen waardoor pijnlijke verwondingen ontstaan (rode pijltjes).

Hoe ervaart het paard een check-up?

Net zoals onze tanden, zijn ook paardentanden pijngevoelig door de aanwezigheid van een tandzenuwen binnenin. Maar omdat de buitenste lagen van de paardentand relatief ongevoelig zijn, ondervindt het dier geen tandpijn tijdens vijlen van het gebit. Dit betekent niet dat alle paarden zomaar akkoord gaan om een dergelijke behandeling te ondergaan. Het gebruik van een kalmeringsmiddel zorgt ervoor dat de gebitsverzorging geen slechte ervaring wordt voor uw dier en geen aanleiding kan geven tot gevaarlijke situaties voor zowel het paard als omstaanders. Bovendien laat het toe om alle hoeken en kanten van het gebit grondig te onderzoeken en te behandelen wat de kwaliteit van en de investering in de gebitsverzorging ten goede komt.

De eerste kies van de linker bovenkaak vertoont haakvorming een enorme haak. Als je weet dat tanden groeien met een snelheid van 2-3 mm/jaar kan je zelf inschatten hoelang het geduurd heeft om een dergelijke haak te vormen. Let ook op de kwetsuren in de wangen.

Besluit

Ga er niet van uit dat uw paard geen gebitsverzorging nodig heeft omdat het dier schijnbaar goed eet en perfect berijdbaar is. Elk paard ontwikkelt vroeg of laat gebitsafwijkingen die een invloed hebben op het welzijn, het gedrag en de prestaties. Het is belangrijk deze problemen in een vroeg stadium op te sporen en aan te pakken. Preventieve gebitsverzorging is één van die onmisbare schakels voor het behoud van een gezond paard.

Aanvulling door Cindy

Heb je een jong paard dat nog nooit een bit in heeft gehad? Laat dan aub eerst een tandarts komen om te zien of alles in orde is. Het laatste wat je wilt is dat je jonge paard meteen een nare ervaring heeft met het bit en het associeert met tandpijn! Ik wil gerust komen helpen om dat weer op te lossen, maar ik ben meer van de preventie!

Heb je zelf nog geen (vaste) paardentandarts? Dan kan ik Caroline zeker aanbevelen!

Om meer te weten of een afspraak met haar te maken, verwijs ik je graag door naar haar website: https://www.dierenartspaardentandarts.be/